Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi, ağız boşluğu, dişler, çene kemikleri ve yüzü de kapsayan maksillofasiyal bölgedeki rahatsızlıkların tanı ve tedavisiyle ilgilenen uzmanlık dalıdır. Bu cerrahi alan, belirtilen anatomik bölgelerdeki enfeksiyonlar, kistler, tümörler, travmatik yaralanmalar, çene eklemi sorunları ve doğumsal veya kazanılmış deformiteler gibi geniş bir yelpazedeki patolojileri ele alır. Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi, hem fonksiyonel problemleri (çiğneme, konuşma bozuklukları gibi) hem de estetik kaygıları gidermeye odaklanarak hastaların genel sağlığını ve yaşam kalitesini artırmayı amaçlayan kapsamlı bir tedavi yaklaşımı sunar.

Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Ne Anlama Geliyor?

Bu uzmanlık dalı, ağız ve yüz bölgemizdeki hem kemik gibi sert dokuları hem de diş eti, kas gibi yumuşak dokuları etkileyen hastalıkların, kazalar sonucu oluşan yaralanmaların ve doğuştan ya da sonradan gelişen şekil bozukluklarının tanı ve tedavisiyle uğraşır. Amaç sadece sorunu gidermek değil aynı zamanda o bölgenin işlevini ve görünümünü en iyi hale getirmektir. Yani hem sağlıklı olmanızı hem de estetik olarak iyi hissetmenizi hedefler. Bu tüm dünyada kabul görmüş önemli bir cerrahi branştır.

Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Hangi Bölgelerle İlgilenir?

Bu cerrahinin ilgi alanı oldukça geniştir. Sadece ağız içi ve dişlerle sınırlı kalmaz. Çene kemikleri, yüz kemikleri (elmacık kemiği, göz çukuru gibi), çene eklemi, tükürük bezleri, sinüsler ve hatta boynun üst kısımları da bu alanın kapsamına girer. Yüzdeki travmalar, yani kırıklar ve yaralanmalar, çenelerin kapanış bozuklukları, ağız ve çenedeki kistler veya tümörler, dudak-damak yarıkları gibi doğumsal sorunlar, yüzün yeniden yapılandırılması gereken durumlar bu cerrahinin ilgilendiği başlıca konulardır. Hem fonksiyonel hem de estetik pek çok probleme çözüm sunar.

Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Uzmanı Nasıl Bir Eğitim Alır?

Bu alanda uzmanlaşan cerrahlar, öncelikle diş hekimliği fakültesini bitirirler. Ancak eğitimleri burada sona ermez. Üzerine en az dört yıl daha, genellikle büyük hastanelerde yoğun bir cerrahi ihtisas eğitimi alırlar. Bu süreçte yüz, ağız ve çenelerin kemik, kas ve cilt yapısı üzerinde karmaşık ameliyatları yapmayı öğrenirler. Aynı zamanda, hastaların işlem sırasında rahat ve güvende olmasını sağlamak için lokal anestezi, sakinleştirici ilaçlarla uygulanan sedasyon veya tam uyutma yani genel anestezi konularında da özel eğitim görürler. Bazı ülkelerde bu uzmanlık için hem tıp hem de diş hekimliği diploması gerekebilir.

Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Hangi Diş Problemlerine Çözüm Sunar?

Çoğumuzun aklına ilk gelenlerden biri yirmi yaş dişleridir. Bu dişler çenede yer bulamayınca gömülü kalabilir, diğer dişleri sıkıştırabilir veya enfeksiyona yol açabilir. İşte bu gibi durumlarda yirmi yaş dişlerinin cerrahi olarak çekilmesi işlemini bu uzmanlar yapar. Ayrıca normal diş çekimleri, özellikle zor veya kökü kırık dişlerin çekimi, dişleri çevreleyen kemik ve diş etlerindeki sorunlara yönelik müdahaleler de bu alana girer. Örneğin protez öncesi ağzı hazırlamak için kemik düzeltmeleri veya diş kökündeki iltihapların temizlenmesi (apikal rezeksiyon) gibi işlemler sıkça yapılır.

Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Eksik Dişler İçin Ne Yapar?

Günümüzde eksik dişlerin yerine konmasında en modern ve etkili yöntemlerden biri dental implantlardır. İmplantlar, kaybedilen diş kökünün yerine çene kemiğine yerleştirilen, genellikle titanyumdan yapılmış yapay köklerdir. Ağız, diş ve çene cerrahisi uzmanları, implantın yerleştirileceği bölgeyi dikkatlice değerlendirir, kemik miktarının yetersiz olduğu durumlarda kemik tozu ekleme gibi işlemlerle bölgeyi hazırlar ve implantı cerrahi olarak çene kemiğine yerleştirir. Bu işlem tek diş eksikliğinden tüm dişlerin kaybına kadar birçok durumda üzerine yapılacak protezlerle birlikte doğal dişe en yakın çiğneme fonksiyonunu ve estetiği geri kazandırır.

Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Çene ve Yüz Şekil Bozukluklarını Nasıl Düzeltir?

Bazen çenelerin veya yüz kemiklerinin gelişimi sırasında anormallikler olabilir ya da kaza gibi nedenlerle şekilleri bozulabilir. Örneğin alt çenenin çok ileride, geride veya yanlarda olması, üst çenenin dar kalması gibi durumlar hem görünümü etkiler hem de çiğneme, konuşma gibi fonksiyonları zorlaştırabilir. Ortognatik cerrahi adı verilen ameliyatlarla bu bozukluklar düzeltilir. Bu ameliyatlarda çene kemikleri kesilerek olması gereken ideal pozisyonlarına getirilir ve küçük plak-vidalarla sabitlenir. Genellikle diş teli tedavisiyle birlikte planlanan bu ameliyatlar sayesinde hem yüz estetiği düzelir hem de fonksiyonlar normale döner.

Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Doğuştan Gelen Yüz Problemlerini Tedavi Eder mi?

Evet, özellikle dudak ve damak yarığı gibi doğumsal anomalilerin tedavisi bu uzmanlık alanının önemli bir parçasıdır. Bu yarıklar bebeğin üst dudağında, damağında veya her ikisinde birden olabilir ve beslenme, konuşma, işitme gibi fonksiyonları olumsuz etkileyebilir. Ağız, diş ve çene cerrahları, genellikle bebeklik ve çocukluk döneminde yapılan bir dizi ameliyatla bu yarıkları kapatır, normal anatomi ve fonksiyonu sağlamaya çalışır. Bu süreçte genellikle konuşma terapisti, kulak burun boğaz uzmanı gibi farklı branşlardan hekimlerle birlikte multidisipliner bir yaklaşım izlenir.

Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Yüz Yaralanmalarında Nasıl Yardımcı Olur?

Trafik kazaları, düşmeler, spor yaralanmaları veya kavgalar sonucu yüzde ve çenelerde ciddi yaralanmalar meydana gelebilir. Çene kırıkları, elmacık kemiği, burun, göz çevresi kemiklerinde kırıklar, dişlerde kırılma veya yerinden çıkma, yüzde derin kesikler bu tür travmalara örnektir. Bu yaralanmalar sadece estetik sorun yaratmakla kalmaz, görme, nefes alma, yutkunma, çiğneme gibi hayati fonksiyonları da bozabilir. Ağız, diş ve çene cerrahları, bu kırıkları tedavi eder, kemikleri doğru yerlerine oturtup sabitler, kopan damar ve sinirleri onarır, yumuşak doku yaralarını diker. Amaç hem fonksiyonu hem de estetiği en iyi şekilde geri kazandırmaktır.

Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Çene Eklemi Ağrılarında Ne Yapar?

Alt çenemizi kafatasımıza bağlayan ve çiğneme, konuşma gibi hareketleri yapmamızı sağlayan ekleme temporomandibular eklem (TME) diyoruz. Bu eklemde veya çevresindeki kaslarda ağrı, çıtlama sesi, takılma, açma-kapama zorluğu gibi şikayetler olabilir. Bu duruma TME rahatsızlığı denir. Ağız, diş ve çene cerrahları, bu rahatsızlıkların teşhisini koyar ve tedavi seçeneklerini değerlendirir. Tedavi, ilaç kullanımı, gece plağı (splint), fizik tedavi gibi cerrahi olmayan yöntemlerden başlayabilir. İlerlemiş vakalarda ise eklem içine ilaç enjeksiyonu, eklemin yıkanması (artrosentez), kapalı yöntemle eklemin içinin görüntülenip tedavi edilmesi (artroskopi) veya açık eklem ameliyatı gibi cerrahi müdahaleler gerekebilir.

Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Ağız İçindeki Kist ve Tümörlerle İlgilenir mi?

Evet, ağız boşluğu, çene kemikleri, tükürük bezleri veya çevre dokularda gelişebilen kistler (içi sıvı dolu keseler) ve iyi ya da kötü huylu tümörler de ağız, diş ve çene cerrahisinin ilgi alanına girer. Bu tür oluşumlar fark edildiğinde, genellikle önce küçük bir parça alınarak (biyopsi) patolojik incelemeye gönderilir ve teşhis kesinleştirilir. Ardından, cerrahi olarak bu kist veya tümörün tamamen çıkarılması planlanır. Özellikle kötü huylu tümörlerde, ameliyat sonrası oluşabilecek doku kaybını gidermek için yeniden yapılandırma (rekonstrüksiyon) ameliyatları da gerekebilir. Ağız içinde veya yüzde iyileşmeyen yaralar, anormal şişlikler mutlaka bir uzmana gösterilmelidir.

Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Estetik ve Yeniden Yapılandırma Ameliyatları Yapar mı?

Kesinlikle yapar. Bir kaza, önceki bir ameliyat (örneğin kanser cerrahisi) veya doğumsal bir sorun nedeniyle yüz ve çene bölgesinde oluşan doku kayıpları veya şekil bozuklukları, rekonstrüktif yani yeniden yapılandırma ameliyatlarıyla düzeltilir. Bu ameliyatlarda bazen vücudun başka yerlerinden alınan kemik, deri veya kas dokuları kullanılarak eksik bölge tamamlanır. Ayrıca estetik amaçlı ameliyatlar da bu uzmanlık alanının bir parçasıdır. Kişinin yüzündeki yaşlanma belirtilerini azaltmak (yüz germe, göz kapağı estetiği gibi) veya yüz hatlarını daha uyumlu hale getirmek (burun estetiği, çene ucu estetiği gibi) için çeşitli kozmetik cerrahi prosedürleri uygulanabilir.